Met het vliegtuig reizen is eigenlijk als op een trein: je moet jezelf kunnen bezig houden. Waarom dan niet nuttig bezig zijn, dacht ik.
Ik zocht wat woorden op in de Meru taal, het Kimeru, één van de vele tientallen talen in Kenia. De taal die de kinderen en hun ouders in JAWA spreken, soms de enige taal. Dat is hun moedertaal. In de lagere school leren alle leerlingen in Kenia het Swahili, maar gezien vele ouders nooit naar school zijn geweest en ook deze kinderen de kans er niet toe krijgen, is mijn kennis van het Swahili gewoon ook niet te verstaan. Ik laat in het midden wie te weinig Swahili kent ☺ – Hoewel er zogezegd wel gelijkenissen zijn, vind ik het een geheel andere taal. Een uitdaging, maar met enkele woorden, kan je meteen op een sympathieke lach rekenen. En daar doe ik het voor. Zaaalig !

Ik leerde vroeger nog over “Jambo” (Hallo), Habari? (Hoe gaat het?) en Nzuri (Goed) en Asante (Dank je). Dit is swahili. In het Kimeru zijn deze woorden gewoon helemaal anders.

Hallo is Kimeru is “Muga (aan één persoon)“ of “Mugeni” (aan meerdere personen), Dus, als ik iemand tegenkomen zeg ik simpelweg “Muga”. Het antwoord dat men mij terug geeft (Hallo terug) is “Muga mono” en om echt beleefd te zijn, hoor ik nog eens hallo terug te zeggen met: “Muga kairi” (aan één persoon) of “Mugeni kairi” (aan meerdere personen). Dit wordt even oefenen… Zo beleefd ben ik normaal niet.

Omdat ik al kinderen heb en ik ouder ben dan de jonge mensen hier, word ik aangesproken met “Muga mama”. Dan zeg ik gewoon “Muga mono mami” terug, … hm.

Een startend gesprek zou kunnen gaan als volgt:
Als iemand mij vraagt “Niatia?” (Hoe gaat het?) Zeg ik welgemeend “ikwega” (Goed)
Maar als ik iets van iemand krijg, mag ik niet missen en is het “ibwega” (dank je).

“Li li li” (Dit is: ja ja ja) of is het een echte neen, dan zeg ik “Ari”. In het Swahili is dat gewoond ‘ndiyo’ (ja) en ‘hapana’ (nee). Dat zat er al ingebakken. Het Kimeru helemaal nog niet.

Ik ben dus “mama”, Nico is “baba” en Warre is onze “mutana” (zoon).
Dit is niet moeilijk.

“Nju aja” is: kom eens hier.
“Twite” is let’s go.

En dit is dan ook de eerste les van deze mooie taal die ik probeer te onthouden.
Of wacht,… nog 2 dingetjes:
“Mucore wake” betekent ‘mijn vriend’, dat moeten we zeker kunnen zeggen tijdens onze kennismakingen maar natuurlijk ook tijdens de onderhandelingen over de prijs, want dat is hier een gewoonte.

“Kara bwega!” (Hou je goed), is dan ook een gepaste afsluiter. Niet vergeten!

Griet
Woensdag, 6 augustus 2014